در متون تاريخي نام سامراء به گونه هاي مختلفي ثبت شده است از جمله:
1 ) سامرّاء
2 ) سامراه
3 ) سامره
4 ) سراء
5 ) سُرَّ من رأي
6 ) سرور من رأي
7 ) ساء من رأي.¹
برخي از اين اسم ها، چنان كه شرح آن رفت، به واژه فارسي « سام راه » برمي گردد. گفته اند سام، پسر نوح، آن را ساخته و يا از آن گذشته است و يا « سام را »؛ يعني شهري كه براي سام ساخته شده است.² برخي گفته اند شايد « شام راه » بود؛ يعني راهِ شام، زيرا در گذشته اگر كسي قصد سفر به شام داشت بايد از عراق، بغداد و سامراء عبور مي كرد. برخي نيز سامراء را نامي آرامي دانسته اند كه در متون كهن رومي سومرا³ نوشته شده است.⁴ هم چنين سامره را به معناي « جايي كه براي آن جزيه بگيرند » دانسته اند.⁵ از ديگر اسم هاي اين شهر بايد به « عسكر »، « زوراء »، « تيرهان » و « ناحيه مقدسه » اشاره كرد. « عسكر » نام محله اي خاص در سامراء و به روايتي محل حضور لشكريان بود و به همين دليل كساني را كه در سامراء مي زيستند گاهي عسكري هم ناميده اند، اما « تيرهان » در عصر ساساني و « زوراء » در دوره اسلامي معروف بودند.


پي نوشت ها:
1. ياقوت حموي ، همان ، 3/173 .
2. ابن بطوطه ، الرحله ، 1/147 .
3. Soumara
4. جعفر الخليلي ، همان ، 9/8 .
5. همان

منبع: عتبات عاليات عراق؛ دكتر اصغر قائدان