«سوریه »
کلمه سوریه هم مانند واژه شام، بر سرزمینهای مختلف و بر همه شامات اطلاق میشده است. هرچند که امروزه فقط بر دمشق و چند استان و آبادی دیگر گفته میشود و جمهوری مستقلی را به نام «جمهوری عربی سوریه» تشکیل میدهد.
سوریه بزرگ در « انجیل » « آرام» نامیده شده و شامل جمهوری عربی سوریه، جمهوری لبنان، کشور اردن و سرزمین فلسطین بوده است.
شام در زمانهای اخیر بر اساس قرارداد « سایکس پیکو » در کنفرانس « سان دیموی » پاریس به سال 1920 میلادی به چهار قسمت : فلسطین، اردن، لبنان و سوریه تجزیه و بین فرانسه و انگلیس تقسیم شد و سرانجام به سال 1946 میلادی پس از مبارزاتی طولانی به استقلال رسیدند.
« شرايط آب و هوايي »
کشور سوریه آب و هوای معتدل و مدیترانهای دارد و آثار تمدن در این کشور به یکصد و پنجاه هزار سال قبل برمیگردد.
سوریه نقطه تلاقی و اتصال سه قاره اروپا، آسیا و آفریقاست و مساحتی قریب 180/185 کیلومتر مربع دارد
بلند ترین کوه آن « جبل شیخ » است به ارتفاع 2812 متر.
این کشور در کنار دریای مدیترانه واقع شده،از سمت شمال با ترکیه، از شرق و جوب شرقی با عراق،از جنوب با اردن، از جنوب غربی با فلسطین، واز سوی غرب با لبنان همسایه است.
سوریه از جمعیت نسبتاً جوان برخوردار است. تراکم جمعیت عمدتاً در شهر های بزرگ مثل دمشق، حلب، حمص، حماه و لاذقیه است.
هشتاد و هشت درصد مردم سوریه عرب هستند. شش ممیز سه دهم درصد کرد. حدود هشتادو هشت درصد مردم آن مسلمانند (شیعه - سنی - علوی - دروزی) و حدود 12٪ دیگر مسیحی هستند(با اندکی یهودی که از قدیم الایام در این کشور زندگی میکنند).
زبان رایج در سوریه عربی که زبان رسمی است. کردی، فرانسوی و ارمنی ديگر گويش هاي رايج دركشور سوريه است.
سیستم حکومتی سوریه جمهوری است که برای هر هفت سال رئیس جمهور انتخاب میشود. از سال 1970 میلادی، حزب بعث عربی به ریاست حافظ اسد، کشور را اداره میکند. (حافظ اسد رئیس جمهور مادام العمر سوریه، چند سال پیش درگذشت و در حال حاضر پسر او به نام بشار اسد رئیس جمهور است).
قانون اساسی این کشور در سال 1973 میلادی تدوین شده و به مفاد ماده سوم آن، دین رئیس جمهور اسلام و منبع قانون گذاری فقه اسلامی است.
مجلس مقننه سوریه كه مجلس خلق نامیده میشود 195 عضو دارد.آموزش عمومی رایگان است و والدین موظف اند فرزندان خود را به مدرسه بفرستند. بودجه آموزش و پژوهش، پس از بودجه دفاعی در رتبه دوم میباشد.
کشور سوریه دارای چهارده استان است :
1- دمشق 2- ریف دمشق 3- حلب 4- حمص 5- حماه 6 – لاذقیه 7- دیرالزوار 8 – ادلب 9- حسکه 10- رقّه 11- سویدا 12- درعا (حوران) 13- طرطوس 14- قنیطره
سوریه در سال 1945 میلادی به عضویت سازمان ملل در آمد و علاوه بر آن در سازمانهای اتحادیه عرب، کنفرانس اسلامی، جبهه پایداری اعراب، سازمان کشورهای غیر متعهد و بازار مشترک عربی عضویت دارد.
بندرهای مهم سوریه عبارتند از : لاذقیه – طرطوس و بانیاس.
در سوریه چهاردانشگاه عمده وجود دارد که عبارتند از :
دانشگاه دمشق با چهارده دانشکده،دانشگاه تشرین لاذقیه، دانشگاه حلب دارای سیزده داشکده و دانشگاه بعث در حمص و اخیراً دانشگاه پنجمی در دیرالزور در دست اقدام است.
در کشور سوریه علاوه بر رادیو و تلویزیون، مطبوعات و نشریات فراوانی منتشر میشود که عبارتند از : البعث – الثوره- تشرین که مرکز انتشار آن شهر دمشق است و نشریات دیگری که در شهرهای دیگر منتشر میشوند مانند الفداء در حماه، الجماهیر و العربیه(در حلب)، الوحده در لاذقیه، الفرات در دیر الزور.
اقتصاد کشور سوریه بر پایه سر اهرم کشاورزی سنتی، کشاورزی مکانیزه شده و صنعت نفت استوار است.
تولید نفت از سال 1990 میلادی شروع و بازدهی آن چهار هزار بشکه در روز است. واحد پول سوریه لیر میباشدکه به صد قروش تقسیم میشود لیکن به لحاظ تورم زیاد، از قروش استفاده چندانی نمیشود.
ساختار اعتقادی
86٪ یا 88٪ ساکنان سوریه مسلمانند و بقیه مسیحی و اندکی یهودی هستند.
شیعیان در سوریه اندکند و در این میان نام مجتهد بزرگ شیعه سید محسن امین صاحب ارزشمند « اعیان الشیعه» بیش از سایر نامها میدرخشد و او را به حق « خاتمه المجتهدین » آن سامان خواندهاند که در واقع کسی جایگزین آن مرد بزرگ نشده است.
مناطق حی الامین، حی الامام صادق(ع) و حی الامام زین العابدین(ع) سه منطقه تمرکز شیعه است.علویان سوریه تقریباً دو میلیون نفرند و در جبال شمال غرب سوریه در اطراف طرطوس تا انطاکیة ترکیه پراکندهاند.اینان خود را شیعه دوازده امامی میدانند و از حیث نفوذ سیاسی واداری کشورموفقند.
علویان را به لحاظ شدت علاقهشان به علی بن ابیطالب علیه السلام « علوی » مینامند، نه آن که همگی از دودمان و اولاد علی(ع) باشند. عقاید علویان، با عقاید شیعه موافق است و بین امامت و خلافت فرق قائلند.
دروزیان : دروزی از مذاهب باطنی است که در زمان الحاکم بامر الله فاطمی توسط یک خیاط ایرانی بنیان نهاده شده و بعد از او هم پیروانش به نام او که درزی بود به « دروز» شهرت یافتند.
شیخ عقل، مرجع دینی این طایفه است واساس عقیدتی این آیین ترکیبی است از برخی تعالیم و باوری تشیع، زرتشت و مسیحیت، البته با رنگ و بوی اقلیمی و منطقهای دروزیان خود را موحد مینامند و شیخ عقل در نظر ایشان رهبر دینی و امتداد تاریخی اندیشة امامت میباشد.
دروزیان به دو گروه اصلی : یزبکیها و جنبلاطیها تقسیم میشوند.
عدهای بالغ بر یک میلیون نفر در استان سویدای سوریه ودر « جبل دروز » واقع در جنوب لاذقیه سکونت دارد که پس از شکست خلفای فاطمی مصر، منزوی شده و همواره به صورت اقلیتی در انزوا به سر میبرند. رهبر کنونی این فرقه «ولید جنبلاط » است که در لبنان میباشد.
دروزیان به مهمان نوازی، ساده زیستی و پرهیز از تجمل و رفاه طلبی معروفند، همچنان که به سرسختی و صلابت در اخلاق، داشتن منطق و بیان نیکو شهرت دارند.امروزه اجتباب از اسراف و رعایت اصول بهداشت و تندرستی، بیش از آن که عادت طبیعت ثانوی آنان باشد، یک وظیفه دینی و مذهبی برای ایشان تلقی میشود.
دروزیان به دو گروه عمده تقسیم میشوند :
1- عقال یا اجاوید(جمع عاقل وجوید) یا روحانیون.
2- جهال و به عبارت دیگر جسمانیان
عقل یعنی خردمندان و آگاهان. از آن جهت به این نام شهر یافتهاند که اسرار و رازهای پنهان مذهب دروز را میدانند و دربارهآن میاندیشند و آنها را میفهمند. در مقابل ایشان، جهال قراردارند، یعنی آنان که از آن اسرار و رازها بی اطلاع و بیخبرند. پس جهل در اینجا به معنای حماقت، نادانی و بی اطلاعی از دانشهای بشری و علوم روز نیست بلکه فقط به معنای بیخبری و ناآگاهی از اسرار و رازهای پنهان مذهب است عقال چه مرد باشند یا زن با پوشیدن جامه خاص و ممارست به اعمال و عبادتهای ویژه، از بقیه مشخص میشوند و وظیفه رساندن معارف مذهبی به عهده آنان میباشد.
عقال دارای درجات و مراتب مختلفند و هرچه مقام علمی یک عاقل بالاتر باشد درجه و مرتبه او در مذهب دروز، بالاتر خواهد بود.
هیچ جاهلی مجاز نیست بدون نظر خاص رئیس عقّال منطقه یا روستای خویش، صنف خود را ترک کند. دروزیان گمان می کنند که بزرگ ترین عقّال، شیخ عقلاست و او کسی است که به عالی ترین درجه ممکن در زمینه اطلاع از کتب و اسرارمذهب دروز رسیده است. کتبی که شدیداً بر حفظ و نگهداری آن ها حریص اند و دیگران را از خواندن آن ها منع می کنند.
همه عقّال در شب های جمعه برای تلاوت کتب مذهبی و یا گوش فرادادن به آنها، به معابد و خلوت ها
مي روند و از همین اجتماعات، در آغاز، وسط و یا در پایان، عقلا بر حسب درجه و مقامشان بالا می روند و به اعتبار کمی و زیادی مدت این اجتماعات، درجه و مرتبه عاقل آشکار می گردد، اما جهال و جسمانیان فقط در روز عید فطر و عید قربان حق شرکت در این مراسم و اجتماعات را دارند. اطلاع از مذهب دروز و عقاید دروزیان به طور واضح و کامل، چندان آسان نیست زیرا آنان در طول تاریخ، همواره مورد ستم و تعرّض قرار داشته اند و لذا در رازداری و کتمان مذهب بسیار سرسخت می باشند.
دروزیان ادعا دارند که مذهب با اسلام که همه معنای آن را می دانند در تضاد نیست همچنان که خود را موحّد و یکتا پرست می دانند. آن ها می گویند : ارواح جاویدانند و به حشر و نشر نیز متعقدند. عقیده به تقمیص یا تقمص به معنای انتقال ارواح از جسمی به جسم دیگر، جزو عقاید قوم دروز است. آنان به کتاب های مذهبی و احترام به پیامبران شدیداً پای بندند.
اغلب دروزیان در جبل لبنان، درعا و اندکی هم در صفد، عطا، مرجعیون و دمشق و منطقه حلب زندگي مي كنند.