اى غمین ز اشتیاق حضرت او
روز و شب مایل به زیارت او
تو از او دور نیستى بالله
«قبره فى قلوب من والاه»
در طول تاریخ انسان هایى بوده و هستند كه پس از مرگشان، زندگى و حیاتشان ادامه پیدا كرده و با مرگ بدنشان، وجودشان و شخصیت و اندیشهشان ادامه یافته است. مردان خدا و شخصیت هاى الهى، همانگونه كه در زمان حیات خویش استوانه دین و محور انسانیت و پشتوانه حق و عدالت هستند، در زمان پس از مرگ نیز آرامگاه و زیارتگاهشان پشتوانه حق و عدالت و فضیلت است. و در این میان، زیارت مشهد حسینى از ویژگی هاى برجستهاى برخوردار است. آنان كه توفیق پیدا مى كنند و به زیارت مرقد مطهرش مشرف مى شوند، روى به آستان امام حسین علیه السلام آورده و به جانب این مدرسه عشق و فضیلت و دانشگاه كمال و تربیت مىگرایند. اینگونه تربیت اجتماعى و یك چنین موسسه تهذیب اخلاق و ادب، براى هیچ ملتى از ملل گیتى میسر و مقدور نیست.
زرارة بن اعین گوید: «امام صادق علیه السلام فرمود: «زائرین حسین یك برترى نسبت به سایر مردم دارند.» پرسیدم: برتریشان چیست؟ فرمود: «چهل سال قبل از مردم وارد بهشت مي شوند در حالى كه دیگران هنوز در حال حساب هستند.»
البته ملحدین و معاندین و مخالفین مكتب تشیع به خیال خود شبهات و اشكال هاى مى كنند و مى گویند: «زیارت قبور، بت پرستى است؟!» در حالى كه هر كس كه به زیارت قبور ائمه علیهم السلام مى رود هرگز به عنوان «بت» آنها را زیارت نمىكند. چه كسى است كه حسین بن على علیه السلام را خدا بداند؟!! شیعه، امام را مقرب درگاه خدا مىداند و با توسل به او قربى به خدا پیدا مى كند، همانطور كه خودش در قرآن مجید فرمود: «به سوى او وسیله بگیرید.»1 امام را وسیله الهى مىداند. زیرا توسل و شفاعت، بعدى از ابعاد زیارت است كه زائر از این طریق خود را به درگاه الهى نزدیك مى‌كند، و پیشوایان ما وعده فرمودهاند كه از زائران خود دستگیرى كنند.
امام رضا علیه السلام مى رماید: «هر امامى بر گردن دوستان و پیروانش عهد و پیمانى دارد و وفاى به این عهد، با زیارت قبر آنان ممكن مىباشد. و كسى كه به شوق زیارت آنها و با تصدیق به فضیلت آنها به سوى قبور آنها برود مورد شفاعت ائمه در قیامت قرار مىگیرد.
پس هر زائرى باید بكوشد تا از این شفاخانه فیض، استشفاى دردهاى درونى و امراض قلبى و اندرونى خود را خواسته، خواستار آن شود كه صفاى دل و دوستى خاطر و پاكیزگى روح و قداست روان و سلامت تن، از خدمت آفریدگار جهان به وى عطا گردد، تا این كه هم ظاهر او به جمال و كمال آراسته شود و هم باطن وى از آلودگىها پاك و مصفا گردد.
از طرفى زیارتنامه هاى وارده، و خواندن هر كدام از آنها، خواننده و زائر را به دقت و تفكر واداشته، متذكر تاریخ و احوال انبیا و اولیاى معصوم مىگرداند. تأمل در زیارت عاشورا و دیگر زیارات، این مطلب را به خوبى روشن مى سازد كه امامان به این وسیله در صدد ساختن انسان هاى مؤمن و متعهد بودهاند، لذا به آنها تعلیم دادهاند كه در زیارت امام حسین علیه السلام از خداوند بخواهند كه زندگى و مرگشان را «حسین گونه» قرار دهد، و آنها را در دینا و آخرت همراه آن حضرت بدارد: «اللهم اجعل محیاى محیا محمد و آل محمد، و مماتى ممات محمد و آل محمد ... و ان یجعلنى معكم فى الدنیا و الاخرة.»
به امید این كه خداوند متعال توفیق زیارت حضرتش را در دنیا و شفاعتش را در روز قیامت نصیب ما گرداند، به آثار و بركاتى كه زیارت سیدالشهدا علیه السلام به دنبال دارد مىپردازیم:
آرامش بخشیدن به زائر
قبل از آن كه به آثار و بركاتى كه برگرفته از روایات اسلامى است اشاره كنیم، این نكته لازم به ذكر است كه زیارت مرقد شریف امام حسین علیه السلام مانند سایر ائمه، به مردم و زیارت كنندگانش، نوعى آرامش و اطمینان مىبخشد. در این عصر كه انسان را موجودى مضطرب مى نامند، و پیوسته دست به گریبان با پدیدههایى چون تردید، ناكامى، تشویش، ترس و ناسازگارى با محیط و زندگى ماشینى و محرومیت و جنگ و حتى كنار نیامدن با خود است، و هر روز شاهد كاهش ها و فرسایش ها است و نمى تواند از اضطراب در امان بماند، این زیارت مرقد مردان خدا و پیشوایان دین است كه به انسان آرامش خاطر مى دهد.
امام صادق علیه السلام به ابوصباح كنانى فرمود: «همانا نزد شما قبرى است كه هیچ فرد پریشانى نزد آن نمىرود مگر آن كه خداوند از او پریشانى را دفع نموده و حاجتش را برآورده مى‌نماید، و همانا نزد او چهار هزار فرشته هستند كه از هنگام شهادتش آشفته و غم‌آلود تا روز قیامت بر او مىگریند. هر كس او را زیارت كند، وى را تا خانهاش بدرقه مىكنند، و هر كه مریض شود به عیادتش مىروند، و هر كه بمیرد جنازهاش را تشییع مىكنند.»
در زیارت یك نوع كشش و نیاز الزام آورى انسان را وامي دارد كه فشارها و فریادهاى درونى را از راهى خارج كند. زائر آن مرقد شریف در پرتو دعا و گفتگو با پاكان و استمداد از ارواح پاك مقربان درگاه الهى، نیرو گرفته و نابسامانی ها را با توسل بدان ها بر خود هموار مى سازند، و خستگىها و فشارهاى وارد بر روان، و نیز اضطراب ها و یأس ها را از خود مى زدایند و به آرامش و اطمینانى براى ادامه زندگى دست مىیابند.
در امان خدا بودن
به امام صادق علیه السلام عرض كردند: كمترین اثرى كه براى زائر قبر امام حسین علیه السلام چیست؟ فرمود: «كمترین تأثیرش این است كه خداوند متعال، او و خانواده و مالش را حفظ مي كند تا به سوى اهل خویش برگردد، و چون روز قیامت فرا رسد، خداوند حافظ او خواهد بود.»2
زائر خدا محسوب شدن
زید بن شحام گوید: به امام صادق علیه السلام عرض كردم: براى زائر قبر امام حسین علیه السلام چه مىباشد؟ فرمود: «همانند كسى است كه خدا را در عرش دیدار نموده باشد.» گفتم: براى كسى كه یكى از شما را زیارت كند چه مىباشد؟ فرمود: «همانند كسى است كه رسول خدا صلی الله علیه و آله را زیارت نموده است.»3
برآورده شدن حاجات و دفع پریشانى
امام صادق علیه السلام فرمود: «همانا نزد شما قبرى است كه هیچ فرد پریشانى نزد آن نمي آید مگر آن كه خداوند از او دفع پریشانى نماید و حاجتش را برآورد.»4
و نیز به ابوصباح كنانى فرمود: «همانا نزد شما قبرى است كه هیچ فرد پریشانى نزد آن نمي رود مگر آن كه خداوند از او پریشانى را دفع نموده و حاجتش را برآورده مى نماید، و همانا نزد او چهار هزار فرشته هستند كه از هنگام شهادتش آشفته و غم آلود تا روز قیامت بر او مىگریند. هر كس او را زیارت كند، وى را تا خانهاش بدرقه مىكنند، و هر كه مریض شود به عیادتش مىروند، و هر كه بمیرد جنازهاش را تشییع مىكنند.»5
زیادتى در عمر و رزق
امام باقر علیه السلام فرموده است: «شیعیان ما را به زیارت قبر حسین علیه السلام امر كنید، زیرا زیارت او موجب فزونى در رزق و طول عمر و دفع بلایا و ناگواری ها مي شود. »6
آمرزش گناهان
امام صادق علیه السلام فرمود: «هر كس حسین علیه السلام را زیارت كند در حالی كه عارف به حق او بوده و به امامتش اقرار داشته باشد خداى سبحان، گناهان گذشته و آیندهاش را مي آمرزد.»7
و جابر جعفى در ضمن یك حدیث طولانى از امام صادق علیه السلام روایت كرده است كه فرمود: «چون از نزد قبر حسین علیه السلام بازگشتى، ندا كننده اى تو را ندا مىدهد كه اگر آن را مىشنیدى، تمام عمر را نزد قبر شریف حسین علیه السلام اقامت مىگزیدى. آن منادى گوید: خوشا به حال تو اى بنده خدا كه سود فراوان بردى و به سلامت(در دین) دست یافتى. عمل از سر بگیر كه گناهان گذشتهات آمورزیده شد.»8
محسوب نشدن ایام زیارت از عمر زائر
امام صادق علیه السلام فرمود: «همانا ایام زیارت زائران حسین بن على علیه السلام از عمرشان محسوب نگشته و جزء حیاتشان به شمار نمىآید.»9
حفاظت زائر در دنیا و آخرت
عبدالله بن هلال به امام صادق علیه السلام عرض كرد: فدایت شوم، كمترین نصیبى كه زائر امام حسین علیه السلام دارد، چیست؟ فرمود: «اى عبدالله، كمترین چیزى كه براى او مىباشد، این است كه خداوند او و خانوادهاش را حفظ مي كند تا وى را به سوى خانوادهاش بازگرداند، و چون روز قیامت فرا رسد، خداوند حافظ او مىباشد.»10
شیعه، امام را مقرب درگاه خدا مىداند و با توسل به او قربى به خدا پیدا مى‌كند، همانطور كه خودش در قرآن مجید فرمود: «به سوى او وسیله بگیرید.» امام را وسیله الهى مىداند. زیرا توسل و شفاعت، بعدى از ابعاد زیارت است كه زائر از این طریق خود را به درگاه الهى نزدیك مي كند، و پیشوایان ما وعده فرمودهاند كه از زائران خود دستگیرى كنند.
عنایت و توجه سیدالشهدا علیه السلام
امام صادق علیه السلام فرمود: «حسین در نزد پروردگارش، به زائرانش نظر مى كند. او نگاه مى كند كه چه كسى براى آن حضرت گریه مى كند، پس براى او طلب آمرزش كرده و پدرانش را مي خواند تا براى آن زائر دعا كرده و طلب آمرزش و مغفرت نمایند. سپس امام(حسین) مي فرماید: اگر زائر من مىدانست که خدا چه چیزى براى او عطا مى فرماید شادى او بیشتر از جزع و بىتابى وى مىگردید».11
و امام حسین علیه السلام فرمود: «هر كس مرا در زندگانیش زیارت كند، پس از مرگش بازدیدش خواهم كرد.»12
خیر و بركت زیاد
امام صادق علیه السلام فرمود: «اگر مردم مىدانستند كه چقدر خیر و بركت در زیارت امام حسین علیه السلام وجود دارد، براى زیارت كردنش با یكدیگر مقاتله مىكردند، و هر آینه اموالشان را براى رفتن به زیارتش مىفروختند.»13
و امام باقر علیه السلام فرمود: «اگر مردم مي دانستند كه زیارت قبر شریف حسین علیه السلام چه مقدار فضیلت و بركت دارد، از شوق زیارت جان مى سپردند و نفسهایشان از شدت حسرت بند مىآمد.»14
برابرى زیارت قبر حسین علیه السلام با حج
عبدالله بن عبید انبارى گوید: به امام صادق علیه السلام عرضه داشتم: فدایت شوم، همه ساله وسایل تشرف به حج برایم فراهم نمىشود. فرمود: «چون قصد حج نمودى و اسباب برایت فراهم نگشت، به زیارت قبر حسین علیه السلام برو، كه یك حج برایت نوشته مى شود.»15
نام زائر در اعلى علیین ثبت مىشود
امام صادق علیه السلام فرمود: «هر كس به زیارت قبر حسین علیه السلام برود در حالى كه عارف به حق او باشد، خداوند نام او را در اعلى علیین مي نویسد.»16
غرق شدن در رحمت الهى
از امام صادق علیه السلام پرسیدند: ثواب كسى كه قبر امام حسین علیه السلام را زیارت كند، در حالى كه كبر و غرور نداشته باشد چیست؟ فرمود: «برایش هزار عمره و حج مقبول نوشته مي شود. اگر شقى باشد، سعید نوشته مىگردد، و پیوسته در رحمت الهى غوطهور خواهد بود.»17
دعاى معصومین براى زائر
معاویة بن وهب از امام صادق علیه السلام نقل نموده كه فرمود: «اى معاویه، زیارت قبر حسین علیه السلام را از روى ترس وامگذار، زیرا هر كه آن را ترك كند، چنان دچار حسرت مىشود كه آرزو نماید قبرش نزد او باشد. آیا دوست ندارى كه خداوند تو را در زمره كسانى به حساب آورد كه رسول خدا صلی الله علیه و آله و على و فاطمه و امامان معصوم علیه السلام برایش دعا مىكنند؟»18
و نیز فرمود: «همانا فاطمه علیهاالسلام دختر محمد صلی الله علیه و آله نزد زائران قبر فرزندش حسین علیه السلام حضور یافته و براى گناهانشان طلب آمرزش مى‌كند.»19
تجلى خدا
امام صادق علیه السلام فرمود: «به درستى كه خداى تبارك و تعالى، قبل از اهل عرفات، براى زائران قبر حسین علیه السلام تجلى مى نماید، حوایج آنان را برآورده مى‌كند، گناهانشان را آمرزیده و درخواست هایشان را به اجابت مقرون مىسازد، و سپس متوجه اهل عرفات شده و در مورد آنان نیز اینگونه عمل مى‌كند.»20
سعادت
امام صادق علیه السلام به عبدالملك خثعمى فرمود: «زیارت حسین بن على علیه السلام را ترك مكن و دوستانت را نیز به آن فرمان بده، تا خداوند بر عمرت افزوده و روزیت را زیاد گرداند. خداوند سبحان زندگانى تو را در سعادت قرار خواهد داد، و نمىمیرى مگر سعادتمند، و تو را در سلك سعادتمندان خواهند نوشت.»21
تأثیر زیارت در روز عاشورا
امام صادق علیه السلام فرمود: «هر كس قبر حسین را در روز عاشورا زیارت كند، همانند كسى است كه در برابر او به خون خود غلطیده باشد.»22
قرار گرفتن در جوار پیامبر و على و فاطمه علیهم السلام
امام صادق علیه السلام فرمود: «هر كس مي خواهد در جوار پیامبر صلی الله علیه و آله و على و فاطمه علیهماالسلام باشد، نباید زیارت حسین بن على علیه السلام را ترك كند.»23
تأثیر زیارت در روز قیامت
امام صادق علیه السلام فرمود: «هیچ كس در روز قیامت نیست مگر آن كه آرزو مى‌كند كه اى كاش از زائرین امام حسین علیه السلام مي بود زیرا مشاهده مى‌نماید كه با زائران حسین علیه السلام به واسطه مقامى كه در نزد پروردگار دارند، چگونه عمل مي شود.»24
و نیز فرمود: «هر كس دوست دارد در روز قیامت بر سر سفرههایى از نور بنشیند پس باید از زائرین حسین بن على علیه السلام باشد.»25
و زرارة بن اعین گوید: «امام صادق علیه السلام فرمود: «زائرین حسین یك برترى نسبت به سایر مردم دارند» پرسیدم: برتریشان چیست؟ فرمود: «چهل سال قبل از مردم وارد بهشت مىشوند در حالى كه دیگران هنوز در حال حساب هستند.»26
رهایى از شداید قیامت
رسول گرامى اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: «من تعهد مىكنم كه در روز قیامت هنگامه رستاخیز، ضمن ملاقات با زائر حسین علیه السلام، دستش را بگیرم و از مراحل هولانگیز و سختی هاى قیامت نجاتش بخشیده و او را به بهشت وارد كنم.»27
نجات از آتش جهنم
امام صادق علیه السلام فرمود: «هر كس قبر حسین علیه السلام را به خاطر خداوند و در راه خدا زیارت نماید، خداوند او را از آتش دوزخ آزاد مىسازد، و روز ترس بزرگ (قیامت) او را ایمن مىدارد. از خداوند نیز هیچ حاجتى از حوائج دنیا و آخرت را طلب نمىكند مگر آن كه به او عطا مى‌نماید.»28
این آثار و آثار دیگرى كه به خاطر اجتناب از طولانى شدن مطلب ذكر نكردیم، همگى به بركت وجود حضرت سیدالشهدا علیه السلام است كه امیدوارم هر چه زودتر توفیق زیارت مرقد مطهرش نصیب تمام عاشقان گردد.
پی نوشت ها
1- سوره مائده، آیه 39.
2- ثواب الاعمال شیخ صدوق، ص 116.
3- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 281.
4- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 337.
5- همان مأخذ.
6- همان مأخذ، ص 289.
7- كافى، مرحوم كلینى، ج 4، ص 582.
8- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 295.
9- وسائل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 10، ص 322.
10- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 247.
11- امالى شیخ طوسى، ص 55.
12- بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 101، ص 16.
13- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 87.
14- سفینة البحار، محدث قمى، ج 1، ص 565.
15- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 306.
16- وسائل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 10، ص 324.
17- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 328.
18- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 199.
19- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 204.
20- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 346.
21- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 292.
22- وسائل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 10، ص 331.
23- وسائل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 10، ص 230.
24- وسائل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 10، ص 330.
25- وسائل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 10، ص 331.
26- بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 44، ص 235.
27- منتخب كامل الزیارات، ابن قولویه، ص 278.
28- وسائل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 10، ص 324.
منبع:
كتاب آثار و بركات سیدالشهدا، علیرضا رجالى تهرانى.
آثار و بركات زیارت سیدالشهداء علیه السلام
