گريستن در عزاي معصومين(عليهم السلام) و گرياندن ديگران و بر پايي مجالس سوگواري اهل بيت؛ از جمله كارهاي مستحب مؤكد و از افضل كارها و داراي ثواب بسياري است ولي از آنجا كه برخي افراد گاهي در عزاداري دچار افراط يا تفريط مي شوند، توجه به چند شرط از شرايط عزاداري لازم است:
1. آنچه خوانده مي شود؛ مشتمل بر مطالب دروغ و باطل نباشد.
2. همراه با كار حرام؛ مثلاً موسيقي لهوي نباشد.
3. همراه با مطالبي كه وهن مذهب يا تنقيص و تحقير معصومين(عليهم السلام) است نباشد.
4. موجب اضرار به نفس(ضرر قابل توجه) نباشد.
5. سبب ترك واجب نباشد، كه گاهي سبب ترك نماز يا قضا شدن آن مي شود.¹

س : نظر مبارك خود را در مورد خواندن دعاهاي كميل، ندبه، سمات، زيارت عاشورا و جامعه، عزاداري حضرت امام حسين(عليه السلام) (از قبيل روضه خواني، سينه زني و غيره) مرقوم فرماييد تا رفع ابهام و شبهه از دسائس مغرضين شود و نيز شيعيان راستين اغفال نشوند؟
امام خميني (قدس سره) : ج) خواندن ادعيه مأثوره و عزاداري براي حضرت سيد الشهداء(عليه السلام) از افضل قُرُبات و آدم ساز است.²

س : لطفاً نظر خود را در مورد تعزيه اي كه با شرايط ذيل خوانده مي شود و مرسوم محلّ مي باشد، مرقوم فرمائيد تا به آن عمل شود؟
1 - از طبل و شيپور و سائر ادوات طرب انگيز هيچ گونه استفاده نمي شود.
2 - تعزيه را با صداي ساده كه غنا به آن گفته نمي شود مي خوانند.
3 - اجتماع مرد و زن به صورتي است كه زنها و مردها جداگانه و با فاصله پنجاه متر از هم مي نشينند.
4 - كسي كه نسخه زنانه را مي خواند فقط عبا به دوش دارد و يك دستمال سياه به سر مي پيچد.
5 - اشعار معمولي به زبان محلّي(كه در اغلب مجالس مرسوم است) خوانده مي شود.
6- مزاحم وقت نماز و روضه خواني و مانع وعظ نيست وخواننده هم اهل محل است.
امام خميني (قدس سره) : ج) باخصوصيّات مذكوره اشكالي ندارد.³

س - در بعضي از هيئت هاي مذهبي، مصيبت هاي خوانده مي شود كه مستند به مقتل معتبري نيست و از هيچ عالم يا مرجعي هم شنيده نشده است و هنگامي كه از خواننده مصيبت از منبع آن سؤال مي شود، پاسخ مي دهند كه اهل بيت: اينگونه به ما فهمانده اند و يا ما را راهنمايي كرده اند و واقعه كربلا فقط در مقاتل نيست و منبع آن هم فقط به گفته هاي علما نمي باشد بلكه گاهي بعضي از امور براي مدّاح يا خطيب حسيني از راه الهام و مكاشفه مكشوف مي شود، سؤال من اين است كه آيا نقل وقايع از اين طريق صحيح است يا خير؟ و در صورتي كه صحيح نباشد، تكليف شنوندگان چيست؟
آية الله خامنه اي : ج) نقل مطالب به صورت مزبور بدون اينكه مستند به روايتي باشد و يا در تاريخ ثابت شده باشد وجه شرعي ندارد مگر آنكه نقل آن به عنوان بيان حال به حسب برداشت متكلّم بوده و علم به خلاف بودن آن نداشته باشد و تكليف شنوندگان نهي از منكر است به شرطي كه موضوع و شرايط آن نزد آنان ثابت شده باشد.⁴


پي نوشت ها:
1. استفتائاتِ امام خميني، ج3 ، ص579 . ترجمه اجوبة الاستفتائات ، ص222 و 223
2. استفتائات امام خميني، ج 3 ، ص 582 ، س 39
3. استفتائات امام خميني، ج 3 ، ص 579 ، س 32
4. اجوبة الاستفتاءات، ترجمه فارسي ، ص 323 ، س 1446

منبع: احكام فقهيِ سفرِ زيارتي عتبات؛ محمدحسين فلاح زاده