اروندکنار شهر و بخشی است در شهرستان آبادان که در ۵۲ کیلومتری جنوب‌شرقي آبادان قرار دارد. شهر اروند کنار که قبلاً قصبه يا گسبه نام داشت(قصبه النصار هم می‌گويند) در زمان پهلوي دوم و در سال ۱۳۳۸ به شهر اروندکنار تغيير نام يافت. این شهر بندری دارای اسکله و امکانات بارگیری لنج‌های کوچک است و آخرين حد خشکي در جنوب جزيره آبادان است و روبه‌روي آن شهر فاو، بندر معروف صادراتي و پايانه نفتي عراق قرار دارد. اهالی این منطقه عرب زبان بوده و بیشتر ایشان شیعه می‌باشند اما تعداد کمی از صابئین نیز در آن زندگی می‌کنند. از لحاظ طبيعي، اروندكنار به‌صورت دشت نسبتاً همواري است كه از رسوبات بين‌النهرين و نيز رسوبات رشته‌كوه زاگرس تشكيل شده است. قبل ازآغاز جنگ، بخش اروندكنار با اقدامات خرابکارانه گروه‌هاي ضدانقلاب و خلق عرب وابسته به رژیم بعث، نظیر انفجار 26دي 1358 در دبستان روستاي صحنة بخش اروندكنار و انفجار 19بهمن 1358در مدرسه سيروس شهر اروندكنار روبه‌رو بود. در اين ايام دشمن به تحركات گسترده‌اي در ساحل غربي اروندرود و مقابل اروندكنار دست زد و علاوه بر افزودن استحكامات خود در منطقه در10خرداد 1358 يك گردان توپخانه را در منطقه فاو و مقابل شهر اروندكنار به همراه واحدهاي رزمي متعدد مستقر نمود تا علاوه بر كنترل مصب اروندرود بر شهرهاي روستاهاي ايران مسلط شود. در دوم تير و دهم شهريور1359 نيز نیروی‌دریایی ارتش عراق ناوگان جنگي خود را در این منطقه متمركز نمود كه به نظر مي‌رسيد همه اين تحركات جهت كنترل بر اروندرود بوده است. مهم‌ترين پاسگاه‌هاي ايران در بخش اروندكنار پاسگاه‌هاي مينوحي، سعدوني، نهر علي‌شير، نهر ابتر و خرمال بود كه در مقابل پاسگاه‌هاي فاو شمالي و فاو جنوبي عراق به فعاليت مي‌پرداختند. پيش ازآغاز جنگ، برخي از اين پاسگاه‌ها مانند پاسگاه خرمال اروندكنار(به ويژه در يكم و بيستم شهريور1359) با تجاوز نيروي‌دريايي عراق روبه‌رو بوده است. نزديكي اروندكنار به شهر فاو كه مهم‌ترين محور ارتباطي عراق به خليج‌فارس است، بر اهميت جغرافيايي اين بخش به ويژه در زمان دفاع‌مقدس افزود به نحوی که با آغاز جنگ‌تحميلي ‌بخش و شهر اروندكنار عملاً به محاصره دشمن درآمد؛ که با مقابله رزمندگان و شكست حصر آبادان تهديد عراقي‌ها بر تصرف اروندكنار نيز از بين رفت اما همچنان بخش اروندكنار و آبادي‌هاي آن و نيز سراسر سواحل اين منطقه زیرآتش دشمن قرار داشت. اروندكنار در بهمن1364 محل تدارك رزمندگانی بود كه براي عمليات والفجر8 آماده می‌شدند. واحدهای مهندسي نيز به منظور تثبيت نيرو و تأمين نيازهاي مهندسي منطقه، پيش از عمليات فعاليت‌هاي متعددي مانند احداث جاده‌هاي آنتنی شکل، احداث مواضع توپخانه و ايجاد مواضع موشك زمين به هوا در بخش اروندكنار، مقدمات عمليات را فراهم نمودند. در عمليات والفجر8 موقعيت حساس اروندكنار به همراه نخلستان‌هاي وسيع آن كه پوشش مناسبي براي تدارك و جابجايي نيرو به شمارش مي‌آمد در موفقيت عمليات والفجر8 بسیار مؤثر بود. در شهريور1365 و طي عمليات موفقيت‌آميز كربلاي3، رزمندگان قرارگاه نوح با حركت از قسمت‌هاي جنوبي بخش اروندكنار، دو اسكله العميه و البكر كه مهم‌ترين پایانه‌های نفتی و پايگاه‌هاي دريايي عراق در خليج‌فارس بودند را منهدم ساخته و آرايش دشمن در خليج‌فارس را متلاشي ساختند. با خاتمه جنگ و اجراي مفاد قطعنامة598، اروندرود بار ديگر مرز غربي ايران تعيين شد و سواحل اروندكنار مورد استفاده مجدد مردم  این منطقه قرار گرفت.

منبع: اطلس جغرافیای حماسی(1)