قبرستان وادى السلام

اين قبرستان يكى از مقدس ترين گورستان هاى مسلمانان و شيعيان است و در روايات آمده: «هر مؤمنى در شرق يا غرب جهان ديده از جهان بر گيرد به روح او ندا مى رسد كه به وادى السلام ملحق شو.» و بدين منظور فرشته اى است به نام «ملك نقاله »كه ارواح مؤمنان را از سرتاسر جهان به اين گورستان مى آورد.

مقام حضرت حجت (عج)

اين مقام در گورستان وادى السلام قرار دارد و جايگاه مقدسى است كه به آن حضرت نسبت داده مى شود. از اين رو مردم به زيارت و نمازگزاردن در آن مى پردازند.

آرامگاه حضرت هود و حضرت صالح عليهما السلام

اين آرامگاه در بخش آغازين گورستان وادى السلام واقع شده است. بنابر روايات اين دو پيامبر در اين سرزمين مدفون اند.

مقام حضرت زين العابدين عليه السلام

بنا به گفته روايات، جايگاهى است كه امام سجاد عليه السلام هنگام زيارت قبر جد خود، در آن جا به نماز ايستاده است، و اين مقام در مغرب شهر نجف واقع است.

صافى صفا: مسجدى است كه گفته مى شود اميرمؤمنان عليه السلام در آن جا نماز گزارده و در گوشه اى از آن مدفن يكى از ياران حضرت قرار دارد.

مسجد حنانه: اين مسجد در محله اى بدين نام، در ميانه بزرگراه نجف-كوفه قرار دارد، و جايى است كه بنا بر گفته روايات، هنگامى كه سر امام حسين عليه السلام در آن قرار داده شده، به ناله پرداخته و يا تعظيم كرده است، از اين رو به حنانه مشهور است.

آرامگاه كميل بن زياد نخعى: اين آرامگاه در ميان بزرگراه نجف-كوفه قرار گرفته وداراى صحن وسيع و گنبد بزرگى است. كميل از ياران با وفاى حضرت على عليه السلام بود و دعاى كميل كه حضرت آن را به وى آموخت، مشهور است.

آرامگاه شيخ طوسى: او كه يكى از مشاهير فقهاى اماميه و مؤسس حوزه علميه نجف است، در سال 460 ه. وفات يافت و در خانه خود مدفون گرديد. اين مكان پس از مدتى تبديل به مسجدى گرديد كه طى ده قرن گذشته يكى از مراكز تدريس حوزه نجف شمرده مى شود. امروزه اين مسجد به نام «جامع الشيخ الطوسى» در شمال حرم مطهر و به فاصله كوتاهى از آن قرار دارد و نيز در گوشه اى از اين مسجد آرامگاه علامه آيت الله سيد محمد مهدى بحر العلوم قرار گرفته كه از مشاهير علماى اماميه و متوفاى 1212 ه.است.

همانطور كه پيشتر گذشت،نجف آرامگاه جمع بسيارى از عالمان بزرگ است كه برخى از آنان عبارتند از:

سيد محمد كاظم يزدى: قبر او در مقبره بزرگى است كه در سمت شمال صحن مطهر قرار دارد.

شيخ مرتضى انصارى: قبر وى درون اتاقى است كه در سمت غرب راهرو و دالان باب القبله قرار دارد.

ميرزاى نائينى: مدفون در دومين مقبره پيش از زاويه جنوبى است.

آخوند خراسانى: در مقبره جنوبى واقع در دالان باب الذهب قرار دارد.در نزديك او مدفن فقيه مشهور ميرزا حبيب الله رشتى و سيد ابو الحسن اصفهانى واقع است.

آيت الله بهبهانى: وى از رهبران مشروطيت بود كه به دست مخالفان و عوامل بيگانه ترور شد. قبر او در دومين مقبره پس از دروازه باب السوق،به سمت شمال قرار گرفته است.

علاوه بر اين بزرگان، كه داراى مقابر مشهورى هستند، در صحن و حجره هاى اطراف آن نيز گروه زيادى از شخصيت هاى دينى مدفون اند كه برخى از آنان عبارتند از: آيات عظام سيد محمد سعيد حبوبى، شربيانى، شيخ محمد حسن آشتيانى، سيد ابو القاسم خويى، سيد محمود شاهرودى، حاج آقا حسين قمى، شيخ الشريعه اصفهانى، سيد عبد الحسين شرف الدين. آقا ضياءالدين عراقى شيخ محمد حسين غروى اصفهانى، حاج محمد حسين امين الضرب و جز اينها ..

مساجد مشهور نجف عبارتند از:

مسجد شيخ طوسى: كه در كنار مقبره ايشان واقع است و همچنان محل تدريس اساتيد حوزه نجف مى باشد.

مسجد شيخ انصارى: مشهور به مسجد ترك ها كه امام خمينى قدس سره در آن به اقامه نماز جماعت و تدريس مى پرداخت.

مسجد هندى: كه از مساجد بزرگ و مشهور نجف و يكى از مراكز تدريس در حوزه علميه نجف و در كنار آن كتابخانه آيت الله حكيم و آرامگاه او قرار دارد.

مسجد خضراء: از مساجد مشهور نجف است كه سال ها محل تدريس در حوزه علميه نجف به شمار مى رفت.

مسجد جواهرى: كه به علت دفن مرحوم صاحب جواهر رحمت الله در آن، بدين نام مشهور است.

مدارس دينى نجف

از آن جا كه شهر نجف از ده قرن پيش تا كنون، بزرگترين حوزه دينى بوده است. مدارس بسيارى در آن به هدف سكونت و تدريس طلاب ساخته شده كه مشهورترين آن ها عبارتند از: مدرسه قوام، مدرسه آخوند، مدرسه سيد يزدى، مدرسه قزوينى، مدرسه سليميه، مدرسه جامعة النجف الدينية، مدرسه بخارائى، مدرسه صدر اعظم، مدرسه بادكوبى، مدرسه مهديه، مدرسه آيت الله بروجردى، مدرسه ايروانى، مدرسه معتمد، مدرسه هندى، مدرسه شربيانى مدرسه خليلى و مدرسه يزدى.

كتابخانه هاى نجف

نجف شهرى حوزوى و مركز علم و عالمان بوده و هست و از اين رو داراى كتابخانه هاى بسيار است كه معمولا در هر مدرسه كتابخانه اى وجود دارد، ليكن تعدادى از آن ها مهمتر هستند كه عبارتند از: كتابخانه حيدريه، كه تاريخ آن به قرن چهارم هجرى و به دوره آل بويه مى رسد و داراى نسخه هاى بسيار نفيس است و امروزه در يكى از حجرات صحن مى باشد. كتابخانه امير المؤمنين، كه از سوى مرحوم علامه امينى(صاحب الغدير) در محله خويش ساخته شد و آرامگاه آن مرحوم نيز در جوار آن است. كتابخانه آيت الله حكيم، كه در مجاورت مسجد هندى است. آرامگاه آن مرحوم در گوشه اى از مسجد قرار دارد..