جاده 14 كيلومتری شهيد شاه‌حسيني در كيلومتر 72 جاده اهواز- خرمشهر و حدفاصل منطقه كوشك و زيد در منطقه عملياتي رمضان قرار دارد و با ازعبور از دژ نيروي زميني ارتش(دژ شهید کامروا)، به دژ مرزي ايران و عراق(دژ جمهوری) مي‌رسد. تاكنون تعداد زيادي از پیکرهای شهداي عمليات رمضان توسط كميته جستجوی مفقودین در اين منطقه به دست آمده‌اند. در كنار دژ جمهوري و در مجاورت این جاده، يادمان شهدای عملیات رمضان با گنبدی نقره‌ای رنگ که دوازده شهيد گمنام در آن به خاك سپرده شده است قرار دارد.

منبع: اطلس‌ جغرافیای‌حماسی 1

علی بن مهزیار اهوازی از فقهاء و محدثان مشهور و بزرگ شیعه بودکه علاوه بر مقام علمی و فقهی از برجستگی های اخلاقی ارزنده ای نیز برخوردار بود.
او در میان خانواده ای مسیحی دیده به جهان گشود و رشد و نمو یافت ولی چند سالی بیش از بهار عمر او نگذشته بود که بالطف خداوند متعال پدر او به دین اسلام مشرف شد و او نیز اسلام را دین خود قرار داد. در این زمینه رجال شناس معروف نجاشی درکتاب خویش اینگونه نگاشته است:
علی بن مهزیار اهوازی کنیه اش ابوالحسن بود و از مردم دورق محسوب می شد و پدرش دارای دین مسیح بود و بعدها مسلمان شد و علی نیز در همان دوران کودکی به دین اسلام مشرف شد و خداوند بالطف خویش او را بصیر در دین نمود.
وی از صحابی خاص حضرت رضا(ع) و حضرت امام جواد و امام هادی(ع) به شمار می رفت و در نزد این امامان هدایت دارای منزلتی بس عظیم بود.
شرح حال این دانشمند بزرگ در منابع مهم رجالی بیان شده و همانگونه که مرحوم نجاشی بیان کردند کسی او را مورد سرزنش و نکوهش قرار نداده است. شیخ طوسی دررجال خویش علی را از اصحاب حضرت رضا می داند و می فرماید:
«او دانشمندی مورد اعتماد و دارای اعتقادی راسخ و صحیح بود و از اصحاب امام جواد و امام هادی نیز به حساب می آمد».
کشی از دیگر رجال شناسان معروف اینگونه از وی یاد می کند:«علی بن مهزیارمسیحی بود ولی خداوند متعال او را هدایت کرد. وی از مردم هند(هندیجان) بود که از روستاهای فارس محسوب می شد که بعدها در اهواز سکنی گزید».

معاصران فرهیخته
از جمله فقهائی که با علی بن مهزیار هم عصر بودند حسین بن سعید اهوازی است او نیز افتخار شاگردی سه تن از ائمه بزرگوار شیعه (علیهم السلام) را داشت و در کتابهای رجالی زمانی که از او سخن به میان آمده به نیکی از او یاد شده است.
حسین برادری بنام حسن نیز داشت که او هم از علمای معاصر علی بن مهزیار ودارای مقام والایی بود و در اغلب موارد نام این دو راوی اهل بیت در کنار هم ذکرمی شود.
ابن ندیم در فهرست خود از دانش و علم فراوان آن دو دانشمند یاد می کند:«دانش این دو برادر در عصر خود از هر دانشمند دیگری و سیعتر بود و در فقه از برجستگی خاص برخوردار بودند آنها با حضرت جواد(ع) مصاحبت داشتند و از وجود آن حضرت بهره می جستند».
از دیگر بزرگان و دانشمندان عصر او فرزند برومند وی محمد بن علی بن مهزیاراست که از اصحاب امام هادی(ع) شمرده می شود وی بسیاری از افتخارات پدر را داراو از جایگاه علمی خاصی برخوردار بود.
از سید بن طاووس در کتاب «ربیع الشیعه » نقل شده که محمد بن علی بن مهزیاراز سفیران و نمایندگان حضرت ولی عصر(عج) بوده است.

مقام محمود
علی بن مهزیار از خواص حضرت جواد(ع) بود و دوستی نزدیکی با حضرت داشت و بسیاری از روایات را که علی نقل می کند از امام جواد(ع) است.
در موارد متعددی وی از جانب امام جواد(ع) مورد تمجید قرار گرفت و بارها حضرت دعای خیر خویش را نصیب علی ساخت.
کشی در کتاب خویش به تعدادی از نامه هائی که حضرت در جواب نامه های علی، برای او مرقوم فرموده بود اشاره می کند در نامه ای حضرت به آن محدث بزرگ اینگونه مرقوم می دارد:
نامه ات به من رسید و از محتوای آن مطلع شدم مرا غرق شادی و سرور کردی خداوندتو را خوشحال گرداند...
روزی از روزها علی بن مهزیار نامه ای خدمت حضرت جواد مرقوم می دارد و از حضرت می خواهد که او را دعا کند حضرت طی نامه ای اینگونه مرقوم می فرماید:اما راجع به دعائی که از من خواسته بودی. تو نمی دانی که خداوند تو را در نزد من چگونه قرارداده که به خاطر محبتی که به تو دارم گاهی تو را به نامت می خوانم. خداوند آنچه را به تو روزی کرده به بهترین شکل پایدار گرداند و با خشنودی من از تو، او هم از تو خشنود گردد و تو را به آرزویت نائل گرداند و با حمت خودش تو را درفردوس اعلی میهمان سازد. خداوند ترا حفظ کند و دوست بدارد.
اگر کسی بخواهد مقام و منزلت علی را در نزد ائمه دریابد یکی از بهترین راه هاتوفیعات و نامه هائی است که آن بزرگان برای او مرقوم فرمودند در نامه ای دیگرحضرت جواد(ع) علی بن مهزیار را اینگونه مورد لطف و عنایت قرار می دهند.
ای علی خداوند پاداش نیک به تو دهد و در بهشت خود ساکن گرداند و از ذلت وخواری در دنیا و آخرت بر حذر دارد و تو را با ما محشور فرماید ... اگر بگویم من کسی را مانند تو ندیده ام امیدوارم که راست گفته باشم.

عالم عابد
علی در کنار علوم فراوانش دریایی از عبودیت و پرستش خالق بودعبادتهای او در نزد آشنایان و دوستان معروف بود با طلوع خورشید علی به سجده می رفت و سراز سجده بر نمی داشت تا اینکه برای هزار نفر از دوستان و برادران دینی خویش دعا کند، همان دعائی را که برای خود از خداوند می خواست.
وقتی به پیشانی او نگاه می کردی آثار سجود را بر پیشانی به خوبی می یافتی وابهتش تو را به تواضع در مقابلش وا می داشت و با نگاه به او انسان به یادخداوند می افتاد.

آثار بابرکت
محدث گرانسنگ علی بن مهزیار با عنایات خداوند علومی را که جایگاهشان سینه پهناور او بود بر روی کاغذ آورد و از خود آثاری گرانقدری به جای گذارد شیخ طوسی می نویسد:«علی بن مهزیار اهوازی عالمی جلیل القدر و کثیرالروایه بود و برای او سی و سه کتاب است ».
مرحوم نجاشی کتابهای او را در کتاب رجالی خویش بر شمرده است، «کتاب وضو»،«صلاه »، «زکات »، «صوم »، «حج »، «طلاق »، «حدود»، «دیات »، «عتق وتدبیر»، «تجارات و اجارات »، «مکاسب »، «تفسیر»، «فضائل »، «مثالب »،«دعا»، «تجمل و مروه »، «مزار»، «رد بر غلات »، «وصایا»، «مواریث »،«خمس »، «شهادات »، «فضائل مومنین »، «تقیه »، «صید»، «اشربه »، «نذورو ایمان » و «کفارات ».

در محضر اساتید
علی بن مهزیار توفیق درک بزرگانی از فقهاء و محدثین را داشت بزرگانی همچون:
محمد بن ابی عمیر، احمد بن اسحاق ابهری، احمد بن محمد بن ابی نصر، حسن بن علی بن فضال، حسن بن محبوب، حسین بن سعید اهوازی، حماد بن عیسی، صفوان بن یحیی،عبدالله بن یحیی، محمد بن اسماعیل بن بزیع، محمد بن حسن قمی، موسی بن قاسم،... آیت الله خوئی(ره) اساتید و کسانی که وی از آنان روایت نقل کرده را بیش ازپنجاه نفر ذکر کرده اند.

پرورش یافتگان
علی بن مهزیار اهوازی همانگونه که خود از محضر اساتید بهره می جست و وجود تشنه خود را سیراب می ساخت در گرد خویش عاشقانی را نیز پرورش می داد. آیت الله خوئی در کتاب رجالی خویش به بیش از بیست نفر از آنان اشاره کرده است. اینک به زندگانی تنی چند از آنان اشاره کنیم.
1- احمد بن محمد بن خالد برقی
این محدث نامی از فقهای نیمه دوم سده سوم است که به احمد بن ابی عبدالله برقی نیز مشهور است. کنیه او ابوجعفر است و ازاهالی کوفه بود که پس از قیام زید و زندانی شدن پدر بزرگش در دوران نوجوانی باپدرش به برقه قم گریخت و در آنجا ساکن می شوند. از تصنیفات احمد می توان به کتاب «اجتهاد»، «تبصره »، «طبقات »، «عجائب »، «تفسیر الحدیث »، «علل الحدیث »، ... اشاره کرد.
برقی نه تنها در میان علماء شیعه، حتی در میان اهل عامه نیز معروف است وبسیاری از آنان شاگردی وی را کرده اند. تاریخ وفات این راوی را بعضی سال 274هو بعضی دیگر سال 280 ه می دانند.
2- ابراهیم بن هاشم قمی
کنیه اش ابواسحاق است که اصالتا اهل کوفه بود و بعدهابه قم آمد و در جوار حضرت معصومه(س) ساکن شد.
شیخ طوسی در «فهرست » خویش می گوید: اصحاب، معتقدند که اول کسی که احادیث رادر قم منتشر ساخت ابراهیم بن هاشم قمی است.
وی در میان راویان دیگر از جهت کثرت نقل حدیث همتا ندارد. آیت الله خوئی تعدادروایاتی را که وی در سلسله سندش قرار گرفته بالغ بر 6414 روایت می داند.
ابراهیم بن هاشم دارای کتبی است از جمله: کتاب «النوادر» و «قضایای امیرالمومنین(ع »).

زیارتگاه عشاق
عاقبت عمر با برکت علی بن مهزیار بعد از سالیان سال زحمت و تلاش در مسیر احیای سنت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) پایان پذیرفت و خورشید وجودش غروب نمود و دوستان خود را به غمی جانکاه مبتلا ساخت گرچه از تاریخ وفات آن راوی جلیل القدر اطلاع دقیقی در دست نیست ولی سال رحلت او را حدود 254 ه تخمین زده اند. اکنون مزار شریف آن راوی بزرگوار در شهر اهواز دارای بارگاه و بقعه ای مجلل است و همه روزه خیل مشتاقان را پذیراست و مردم با عشق اهل بیت مرقد آن راوی اهل بیت را زیارت می کنند.
خداوند متعال روح آن راوی نور را با پیشوایان معصوم(ع) محشور گرداند.

براساس متني از محمدرضا حیدریان

ستاد عملیات‌جنوب سپاه پاسداران یا پایگاه منتظران‌شهادت(گلف) در بلوارشهید مدرس اهواز و در مسیر جاده رامهرمز در بخش غربی شهر قرار دارد. این پایگاه که دارای ساختمان‌های متعدد و محکمی است در قبل از انقلاب تحت عنوان باشگاه‌گلف، عمدتاً مورد استفاده ورزشي اتباع امریکایی قرار مي‌گرفت. بعد از انقلاب کارمندان شرکت‌نفت برای حفاظت از لوله‌ها و تأسیسات نفتی جنوب در برابر خرابکاری‌های ضدانقلاب برای مدتی در این باشگاه مستقر شدند. پس از مدتی حفاظت از تأسیسات به سپاه پاسداران واگذار شد و باشگاه محل استقرار آن‌ها شد. با شروع جنگ این مکان به دلیل ناشناخته بودن و نزدیکی به فرودگاه اهواز و قرارداشتن در پناه کوه و موقعیت جغرافیایی مناسب به عنوان قرارگاه مرکزی کربلا به مرکز فرماندهی و هدايت جنگ سپاه پاسداران در جنوب(از دهلران تا رأس‌البیشه) تبدیل شد و به نام پایگاه منتظران‌شهادت نامگذاری شد. تشكيل اتاق جنگ و فعال شدن اطلاعات و عمليات، اعزام نيرو و تشكيل واحدهاي جنگ و حضور مسئولين نظام از مشخصات اصلي پایگاه منتظران‌شهادت بود. فرماندهی این قرارگاه در شش ماه اول جنگ برعهده شهید داوود کریمی و شهید حسن‌ باقری و در شش ماه دوم برعهده برادر رحیم صفوی و از سال دوم بر عهده برادر غلامعلی رشید و به جانشینی شهید حسن باقری بود. فرماندهان محورهای عملیاتی سپاه روزهای چهارشنبه به این پایگاه می‌آمدند و در جریان آخرین اطلاعات قرار گرفته و در خصوص هدایت جنگ در جنوب به تبادل‌نظر می‌پرداختند. اولین گزارش‌های اطلاعات و عملیات جنگ توسط شهید حسن باقری که مسئول اطلاعات و عملیات جنوب بود، در این پایگاه منتشر شد که در تغییر استراتژی و تحول جنگ تأثیر به‌سزایی داشت. درپي شهادت حجت‌الاسلام فضل‌الله محلاتي نماينده حضرت امام(ره) در سپاه پاسداران در سال 1365، اين پایگاه به نام اين شهيد نامگذاري شد. این مکان اکنون در رديف آثار ملي دفاع‌مقدس قرار دارد.

منبع: اطلس جغرافياي حماسي 1

شهر انديمشك‌ در 150 كيلومتري‌ شمال‌‌شرقي‌ اهواز و در مسير راه‌ تهران‌- اهواز و همچنين‌ در مسير راه‌آهن‌ جنوب‌(تهران‌- خرمشهر) و در بخش‌ جلگه‌اي‌ و هموار استان‌ خوزستان‌ قرار دارد. انديمشك‌ يا اندامِش‌ نام‌ كهن‌ شهر دزفول‌ و پل‌ بزرگ‌ مجاور آن‌ نيز بوده‌، كه‌ در کنار شهر"لور"و"جندي‌ شاپور" قرار داشته‌ است. همچنين‌ دژي‌ استوار در اين‌ نواحى‌ با نام‌ "اندمشن‌"(گيلگرد) برپا بوده‌ كه‌ به‌"انوشبرد"شهرت‌ داشته‌ است. برخى‌ مآخذ كهن‌، نام‌ آن‌ دژ را"اَنوش‌"به‌ معناي‌ فراموش‌ شده آورده‌اند و اين‌ نام‌گذاري‌ بدان‌ سبب‌ بوده‌ كه‌ بر زبان‌ آوردن‌ نام‌ زندانيان‌ آن‌ و حتى‌ نام‌ دژ ممنوع‌ بوده‌ است‌. صالح‌خان‌مکری، حاکم شوشتر و دزفول، در 1220ق‌ چند بنا از جمله دژی در نزديكى‌ شهر كهن‌ لور(تقريباً 18كيلومتري‌ شمال‌‌غربی دزفول) برای سکونت خویش ساخت که به قلعه‌صالح یا قلعه‌لور معروف شد و به‌ انضمام‌ حومة آن‌، صالح‌آباد ناميده‌ شد. روستاي‌ صالح‌آباد ‌در نتيجة اسكان‌ برخى‌ عشاير به‌ تدريج‌ شكل‌ گرفت‌ و در 1314ش‌ انديمشك‌ ناميده‌ شد. انديمشك‌ به‌ سبب‌ ايجاد خط‌آهن‌ در 1306ش‌ و افتتاح‌ آن‌ در 1317ش‌ توسعه یافت و به‌ موجب‌ معاهده‌اي در‌ جنگ‌ جهانى‌ دوم‌، ‌ به محلی‌ براي انتقال‌ نفت‌ به ‌روسيه‌ تبدیل شد. انديمشك‌ در1335ش‌ به‌ عنوان‌ مركز بخش‌ انديمشك‌ و در1359ش‌ به‌ عنوان‌ مركز شهرستان‌ انديمشك‌ انتخاب‌ شد. اين شهر پس از انقلاب‌اسلامي، چندين بار صحنة تظاهرات گروه‌هاي ضدانقلاب بود، تا جایي‌كه نيروهاي ضدانقلاب در ارديبهشت1359 درصدد آسيب رساندن به واگن‌هاي راه‌آهن انديمشك- اهواز بودند که با رشادت نهادهاي انقلابي ناکام ماند. اين شهر که از ابتدای جنگ ميزبان رزمندگان براي حضور درمناطق عملياتي بود، 18مسجد و سه حسينيه داشت كه از مراكز حمايتي جنگ و محل اعزام نيرو به جبهه بوده است. در هفته اول جنگ و با توقف پیش‌روی ارتش عراق در غرب رودخانه کرخه و پل‌نادری، این شهر و جاده اندیمشک- اهواز در تیررس حملات توپخانه‌ای و موشکی عراق قرارگرفت. معراج شهدای اندیمشک در طول جنگ و خصوصاً در عملیات فتح‌المبین بسیار فعال بود و بیمارستان شهید کلانتری که از سال1360 به بهداری سپاه پاسداران تحویل داده شده بود تا پایان جنگ به مداوای مجروحین جبهه شمالی خوزستان می‌پرداخت. ایستگاه راه‌آهن اندیمشک که در جنوب‌غربی شهر قرار دارد نیز در طول جنگ بارها مورد حملات هوايي دشمن قرار گرفت كه آثار واگن‌هاي منهدم شده آن همچنان در اين ايستگاه موجود است. سه‌‌راهي‌ دهلران در 15کیلومتری جنوب‌غربی اندیمشک که جاده دهلران- دزفول از آن منشعب می‌شود، تقاطع‌ منطقة‌ عملياتي‌ فتح‌‌المبين‌، محرم‌، والفجرمقدماتي‌ و والفجر1 یکی از نقاط مهم دسترسی به شمال‌غربی خوزستان است. در طی حملات موشكي و هوايي دشمن در1362ش بيش از680 نفر از اهالي این شهر شهيد و مجروح شدند و خسارات فراوانی به واحدهاي مسكوني، تجاري، مسجد و مدارس شهر وارد شد به نحوی که در سنگين‌ترين  این حملات در اسفندماه 1362ش 124نفر به شهادت رسيده و به 400واحد مسكوني خساراتي وارد شد. طولانی‌ترین بمباران تاریخ ایران نیز در ۴آذرماه 13۶۵در این منطقه صورت گرفت و شهر اندیمشک، ایستگاه راه‌آهن و حومه آن به مدت یک ساعت و ۴۵ دقیقه توسط ۵۴فروند از هواپیمای دشمن بمباران شد و بیش از ۳۰۰ نفر از شهروندان و مسافران شهید و حدود ۷۰۰ نفر مجروح شدند. رزمندگان این شهرستان هیچگاه اجازه ندادند که دشمن از پل نادری پیش‌تر بیاید. اکنون در جنوب‌شرقی شهر اندیمشک و نزدیک میدان بسیج این شهر 5 شهید گمنام به خاک سپرده شده‌اند تا یادگاری از دوران مقاومت در این شهر باشند.

منبع: اطلس جغرافياي حماسه 1