حرم ابوالفضل(عليه السلام) را صحن وسيعي به مساحت 9300 متر مربع احاطه كرده و تمامي مساحت صحن و حرم 4370 متر مربع است. اين صحن چهار ضلعي است و هر يك از ضلع هاي آن حجره هاي كوچكي دارد كه تعداد آن به 75 حجره مي رسد. اين حجره ها محل اسكان طلبه ها يا محل دفن بزرگان، عالمان، انديشمندان و مردان سياست است.
هر حجره نيز داراي ايوان كوچك است. در ميان هر يك از آن ها، ايواني بزرگ در دو طبقه با حجره هايي قرار دارد. ديوارهاي اين ايوان ها كاشي كاري است و با شكل هاي زيباي هندسي و آيه هاي قرآن كريم تزيين شده است. اين كاشي كاري ها كار محمد حسين بن محمد ابراهيم در 1304 ق است. گنبد و دو مناره را هم او كاشي كاري كرده است.

ايوان طلا
مقابل حرم ايواني به مساحت 320 متر مربع قرار دارد كه در نماي آن از آجرهاي مسي رنگ و طلا كاري استفاده شده است و چند بيت به زبان تركي بر بالاي آن ديده مي شود:
« يازدي خلوصي بر له تاريخ كلك فيض * * * ايتدي بو بارگاهي سلطان حميد تجديد »
اين چند بيت شعر تركي نشان مي دهد كه ايوان در عصر پادشاهان عثماني(سلطان عبد الحميد) تجديد بنا شده است. طلا كاري ايوان را احترام الدوله، همسر ناصرالدين شاه، به سال 1309 ق انجام داده و قسمت هاي باقي مانده را نيز آصف محمد علي شاه لكهنوي به پوشش طلا آراسته است. اين ايوان به وسيله يك در به داخل حرم وصل مي شود كه روي آن اين عبارت به چشم مي خورد: « رجب علي الصائغ ابن مرحوم فتح الله شوشتري عام 1355 ق صاغها النقاش محمد حسن بن مرحوم شيخ موسي كتبها محمد جواد الخطاط ».
دو درِ ديگر از جنس نقره در دو طرف آن قرار دارد و به حرم گشوده مي شود. روي آن ها شعرهايي با تاريخ 1388 ق ديده مي شود.
در ميان لنگه دوم در دايره اي اين عبارت ها نوشته شده است: « انا مدينة العلم و علي بابها. العبد الجاني ابن شمس الدين محمد الاصفهاني محمد علي الحسيني الطباطبايي 1359 ق ».

ايوان بالاسر
اين ايوان در سمت غربي صحن قرار دارد و بر بالاي آن در تاريخ 1304 ق سوره فتح نوشته شده است. كتيبه اي از شعرهاي فارسي نيز در آن به چشم مي خورد. درويش ها در روزهاي محرم در آن به عزاداري پرداخته و آن را با پارچه هاي سياه و كشكول ها و شمشيرها مزين مي كردند.

ايوان شرقي
باب العلقمي يا باب الرضا در اين ايوان قرار دارد. كتيبه اي با تاريخ 1304 ق حاوي سوره حمد و قدر بر بالاي ايوان ديده مي شود كه نام تجديد كننده بنا، حاج نادر توكلي، را در خود جاي داده است.

ايوان جنوبي
اين ايوان در ورودي باب القبله است و كتيبه اي با تاريخ 1304 قو اثر محمد حسين يزدي در آن به چشم مي خورد. بالاي اين ايوان ساعت زنگ دار بزرگي نصب است.

منبع: عتبات عاليات عراق؛ دكتر اصغر قائدان