حضرت علي (عليه السلام) شخصيتي بزرگ و بي بديل است که همواره در طول تاريخ مورد مدح و ستايش بزرگان قرار گرفته تا جایی که کساني که به امامت علي (عليه السلام) باور ندارند نيز او را در نوع خود يگانه و بي نظير مي دانند.
در ادامه به مناسبت فرارسیدن عید سعید غدیر خم ، گوشه‌ای ناچیز از فضائل امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) را از زبان دیگران می‌خوانید:
1.ابوبكر (خليفه اول): «اقيلونى و لستبخيركم و على فيكم». (1)
2. عمر بن خطاب (خليفه دوم):
الف) «يا على لو وازن ايمانك ايمان اهل السماوات والارض ليزيد ايمانك ايمانهم». (2)
ب) «عجزت النساء ان تلد مثل على بن ابى طالب، لولا على لهلك عمر». (3)
ج) «لا ابقانى الله لمعضلة لم يكن لها ابوالحسن». (4)
3. عبد الرحمن سيوطى (از علماى اهل سنت):
«على رضى الله عنه يكى از ده نفرى است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم به آنها مژده بهشت داده است و او برادر و داماد رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و همسر فاطمه عليها السلام سرور زنان عالم و يكى از پيشقدمان اسلامى و يكى از مشهورترين افراد شجاع و از معروفترين زهاد، و رساترين سخنوران، و يكى از كسانى است كه قرآن را جمع و به پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم عرضه كرد». (5)
4. شبلى شميل (دانشمند مسيحى):
«بدون ترديد على بن ابى طالب عليه السلام بزرگ بزرگان و تنها نسخهاى است كه نمونه آن در غرب، شرق، گذشته و حال ديده نشده است». (6)
5. جاحظ (از بزرگان اهل سنت):
«سخن گفتن درباره على عليه السلام ممكن نيست ، اگر قرار استحق على ادا شود گويند غلو است، و اگر حق او ادا نشود درباره على عليه السلام ظلم است». (7)
6. خليل غوى از (بزرگان اهل سنت):
«چه بگويم درباره كسى كه دوست و دشمن فضايل او را انكار نمودند، دوستبه واسطه ترس، دشمن به واسطه حسد، مع الوصف عالم از فضايل او پر شد». (8)
7. معاويه:
«خير البرية بعد احمد حيدر و الناس ارض و الوصى سماء» (9)
8. قاسم حبيب جابر (از علماى اهل سنت) در اوايل كتابش با عنوان «الاهداء» مىنويسد:
«اين كتاب را به رهبرى تقديم مىكنم كه نرمى و خشونت و رحمت و سخت گيرى را جمع كرد... به اسلام عظمت بخشيد و راهش را روشن ساخت... به مبادى حق و عدل و نيكى و دوستى پاى بند ماند... و بالاخره به اميرمؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام ... شهيد حق تقديم مىكنم». (10)
9. دكتر صبحى صالح (استاد دانشگاه لبنان و شارح نهج البلاغه):
«عشق من به امام على عليه السلام و بر اهل بيت پاك و هر مبارز مخلصى است كه پرچم اسلام را برافراشته مىسازد... معتقدم كه ضرورى است نهج البلاغه ى اميرالمؤمنين امام على عليه السلام در سراسر جهان چاپ و توزيع گردد تا نسل جديد مسلمان از آن بهره مند شود». (11)
10. عبد الفتاح عبد المقصود (نويسنده ى مشهور مصرى):
«على عليه السلام سراسر عمرش را در پيروى از نمونه عالى كمال و فضيلت (پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم) گذرانده، پيوسته ملازم آخرين حد كمال در اخلاق بود». (12)
11. ابن ابى الحديد (شارح نهج البلاغه):
«على عليه السلام مانند خورشيد تابان بود كه با كف دست پوشيده نمىشود و مثل روز روشن است كه اگر يك تن آن را بيند، ديدگان ديگران خواهد ديد. ...على سرآمد همه فضايل و سرچشمه آنهاست». (13)
12. شيخ محمد عبده:
«كلام امام على بن ابى طالب، پس از كلام خداى متعال و پيغمبرش صلى الله عليه و آله و سلم شريفترين و برترين سخن و سرشارترين كلام از لحاظ مواد و داراى بهترين شيوه است و بيشترين معانى و محتوا را دارد». (14)
13. كاردينو (دانشمند مسيحى):
«على آن قهرمان دردمند خونين دل و آن يكه سوار ژنده پوش و آن امام شهيدى است كه صاحب روح ژرف است و رمز عذاب الهى در اعماق آن نهفته است». (15)
14. سليمان كتانى:
«هر سخنى درباره على بن ابى طالب گفته شود كه او را در مكان و زمان محصور دارد جز سخن پردازى و ترتيب الفاظ نخواهد بود و آن هم الفاظى بسته ومرده كه روح معانى بدان در نتواند آمد» . (16)
15. ميخائيل نعيمه (نويسنده معروف مسيحى):
«قهرماني هاى امام على عليه السلام فقط منحصر به ميدان هاى كارزار نيست، بلكه او در روشن انديشى، پاكى وجدان، سحر بيان، عمق و كمال انسانيت، شور وحرارت ايمان، بلندى همت و فكر، ياورى و هوادارى از رنجيده ها در قبال جفاكاران و فروتنى در مقابل حق، هر كجا كه تجلى كند، نيز قهرمان بود». (17)
16. جرج جرداق (مسيحى دانشمند و نويسنده معاصر):
«اى روزگار! چه مىشد اگر تمام نيروهاى خود را بسيج مىكردى و در هر عصرى و زمانى بزرگمردى، چون على عليه السلام با همان عقل و دهان و قلب، با همان زبان و همان شمشير به جهان ارمغان مىدادى؟». (18)
17. توماس كارلايل (فيلسوف انگليسى):
«على عليه السلام به خاطر شدت عدالتش به شهادت رسيد». (19)
18. گابريل دى انگيرى:
«على عليه السلام يگانه و تنها نمونه اى است كه تاريخ از اين حيث (قهرمان قهرمانان بودن) به ما نشان مىدهد». (20)
19. جرجى زيدان (دانشمند مسيحى):
«على عليه السلام همچون آفتاب نيمروز مىدرخشد». (21)
20. اقبال لاهورى:
«على عليه السلام سر نبوت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم است».
اى سر نبوت محمد اى وصف تو مدحت محمد بى تو نتوان به او رسيدن بى او نتوان به تو رسيدن (22)
________________________________________
پىنوشتها:
1. ترجمه و شرح نهج البلاغه فيض الاسلام: 1/48.
2. چهارده معصوم عليهم السلام ، ص 43، آيت الله مظاهرى.
3. على كيست؟ ص 106، فضل الله كمپانى.
4. همان، ص 109.
5. تاريخ الخلفاء، ص 197، عبد الرحمن سيوطى.
6. على بن ابى طالب، ص 6، محمد كامل حسن الحمامى.
7. چهارده معصوم عليهم السلام ص 42، آيت الله مظاهرى.
8. همان. 9.همان، ص 55.
10. فلسفة الاعتزال فى نهج البلاغة، صفحه الاهداء، دكتر قاسم حبيب جابر.
11. مقدمه نهج البلاغه، ص 29، دكتر صبحى صالح.
12. روزنامه سلام، مورخه 16/10/71، شماره 475.
13. چهره درخشان اسلام، ابن ابى الحديد، ص 33 33، ترجمه على دوانى.
14. مقدمه تصحيح نهج البلاغه، ص 43، شيخ محمد عبده.
15. الامام على صوت العدالة الانسانية: 5/233، جرج جرداق مسيحى.
16. الامام على نبراس و متراس، ص 13و 14، سليمان كتانى.
17. مقدمه كتاب صوت العدالة الانسانية، ص 23، جرج جرداق مسيحى.
18.همان ج1، ص 47.
19.همان ، ج5، ص 236.
20. شهسوار اسلام، ص 243، كابريل انگيرى، ترجمه عمادى.
21. مقدمه كتاب شهيد رمضان، جرجى زيدان.
22. توصيههايى جهت اتحاد مسلمانان جهان از آثار اقبال لاهورى، ص 106.
